Het beste van twee werelden: het hybride ontwerpproces bij Style Porsche

• Klassieke methodes zoals schetsen en kleimodellen worden nog altijd gebruikt
• Geavanceerde tools voor hoogwaardige visualisaties en meeslepende ervaringen
• Een ontwerpteam van ongeveer 150 mensen dat nauw samenwerkt

Innovatieve software – onder andere uit de gamingsector – ondersteunt Style Porsche tijdens het designproces. Maar zelfs in dit digitale tijdperk hecht de designafdeling van de sportwagenfabrikant nog altijd veel waarde aan de ontwerpkwaliteit van klassieke schetsen en arbeidsintensieve kleimodellen. Op het traject van visie naar realiteit combineren de designers het beste van twee werelden.

Stuttgart/Weissach. Heeft de powerwall het klassieke tekenbord overbodig gemaakt? Gebruiken designers nog potloden of alleen nog digitale invoerapparaten? Is er nog nood aan arbeidsintensieve, handgemaakte kleimodellen? Of zijn virtual reality-ervaringen op de powerwall niet veel indrukwekkender? De hamvraag is: in welke richting evolueert het designproces bij Porsche? Michael Mauer moet lachen als hij deze vragen voor de zoveelste keer hoort. Voor de Vice President Style Porsche gaat het niet om of-of: "Bij Porsche is er geen sprake van analoog versus digitaal, maar eerder van analoog én digitaal. De twee benaderingen vullen elkaar perfect aan en hebben allebei hun voor- en nadelen. Het is veelzeggend dat de interactie tussen beide benaderingen een absolute succesfactor is voor onze compromisloze designkwaliteit."

Een schets met pen en papier blijft het belangrijkste vertrekpunt als er gebrainstormd moet worden over autodesign. Voor de volgende stap, de evaluatie van het design, zijn fysieke modellen van industriële plasticine – in de branche bekend als klei – nog altijd onmisbaar. "Met dit kneedbare materiaal kan het spannende samenspel tussen holle en bolle vormen in een Porsche op een uiterst zintuiglijke manier worden weergegeven", vertelt Martin Kahl, Director Design Models bij Style Porsche.

Maar bij het iteratieve designproces, dat maanden kan duren, hoort natuurlijk ook een digitale weergave van de modellen. "De ene keer parallel, de andere keer afwisselend werken we het design verder uit op het fysieke model of in de digitale wereld", verduidelijkt Sebastian Reher, Manager Virtual Design. Fotorealistische simulaties maken het mogelijk om allerlei alternatieven te onderzoeken, te experimenteren met kleuren en verschillende omgevingen te integreren tijdens elke fase van het proces. "Een ander groot voordeel is dat we een nieuwe auto voor vergelijkingsdoeleinden kunnen tonen in de context van zijn voorganger, maar ook naast de rest van het modelgamma. In tegenstelling tot de fysieke modellen kunnen we met simulaties tot in de kleinste details gaan."

Porsche maakt hier gebruik van state-of-the-art tools die ook worden ingezet in de gamewereld en de architectuur. Deze high-end software is bijvoorbeeld belangrijk voor het display- en bedieningsconcept in het interieur, en dus voor de Porsche Driver Experience. Dankzij virtual reality kunnen scherminhoud en bedieningsconcepten al in een vroeg stadium worden geëvalueerd, vaak zelfs nog voordat de eerste hardwarecomponenten beschikbaar zijn. Mixed reality-toepassingen zorgen voor een bijzonder meeslepende ervaring. In het zogenaamde UX-stoelmodel worden slechts een paar fysieke componenten, zoals de stoel en het stuur, vastgezet in een frame. Wanneer de gebruiker een VR-bril opzet en in het model stapt, versmelten de echte en de virtuele wereld met elkaar. De testpersoon krijgt een zeer realistische indruk van het nieuwe interieur, inclusief het schermontwerp. Maar er wordt ook rekening gehouden met het fysieke aspect, met het zogenaamde DX-stoelmodel.

Style Porsche visualiseert deze conceptuele wisselwerking tussen het analoge en het digitale in presentaties met een horizontale acht. Het is geen toeval dat deze weergave doet denken aan het symbool voor oneindigheid. Er wordt gebruik gemaakt van geavanceerde vormgevings- en scantechnologieën om digitale data over te brengen naar de fysieke modellen, of omgekeerd. Zo worden de fysieke 1:1-modellen bijvoorbeeld vastgelegd via fotogrammetrie, zonder fysiek contact. Deze 3D-gegevens vormen de basis voor de verdere digitale ontwikkeling. In deze stap van het proces is er dus een wisselwerking tussen analoog en digitaal.

In een latere fase van het proces, vóór de zogenaamde ‘design freeze’ – de uiteindelijke specificatie – wordt ten slotte de hardware geïntroduceerd. Op dit punt etaleert het designcomplex in Weissach, dat ongeveer tien jaar geleden werd geopend, een van zijn structurele voordelen. Op de ruime binnenplaats, beschermd tegen nieuwsgierige blikken, is het mogelijk om in realistische omstandigheden de goedkeuringsprocedure te starten. Het licht is niet alleen echt zonlicht – ook de achtergrond van groene struiken en planten is natuurlijk. En als alternatief kunnen de modellen hier voor een stedelijke gevel van beton en glas worden geparkeerd.

De eisen van Porsche Style zijn duidelijk: de sportwagens van het merk moeten in uiteenlopende omgevingen voldoen aan de hoge designnormen van hoofdontwerper Michael Mauer en zijn team.

Het designproces bij Style Porsche

• Eerste tekeningen Het designproces begint altijd met schetsen, vaak op traditionele wijze met pen en papier. Bijna tegelijk met de eerste ontwerpen van de buitenkant wordt ook het interieur geschetst. Uit deze vele tekeningen selecteren Michael Mauer, Vice President Style Porsche, en Peter Varga en Markus Auerbach, die verantwoordelijk zijn voor het exterieur- en interieurdesign, de interessantste.
• 1:3-modellen: tijdens de interne competitie worden er tot wel tien kleimodellen gemaakt op een schaal van 1:3. De respectieve teams bestaande uit een ontwerper en een modelleur – de laatste is vaak ook een ontwerper, soms ook een modelbouwer – zetten hun eerste schetsen om in 3D-modellen en optimaliseren die. Er wordt opnieuw een selectie gemaakt van de meest veelbelovende modellen. Terwijl de designers in de eerste fasen van het proces nog relatief veel vrijheid hebben, worden afmetingen zoals wielmaat en wielbasis nu alsmaar realistischer.
• 1:1-modellen: met industriële plasticine wordt op een frame van staal, hout en hard schuim een schaalmodel gebouwd met alle details van een gekozen schets. De modelleur verwijdert overtollig materiaal, geeft vorm aan de randen en maakt de oppervlakken glad. Ook tape en folie behoren tot de hulpmiddelen van de modelleur. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt om belangrijke lijnen en contouren te benadrukken of om de oppervlakken van koplampen en ramen weer te geven. Bepaalde elementen, zoals wielen of logo's, worden gecreëerd met een 3D-printer en geïntegreerd in het kleimodel. Het kan soms wel zes maanden duren om een 1:1-model te voltooien. Meestal nemen twee levensgrote modellen het tegen elkaar op in de finale van de interne designwedstrijd. Deze worden geschilderd en bekleed met speciale zilverkleurige folie.
• Virtuele modellen: met al hun oppervlakgegevens, details van de gebruikte materialen (inclusief lak en textuur), scherminhoud en productinformatie (zoals verschillen tussen het basismodel en de Turbo), zijn deze modellen een complete weergave van de toekomstige auto. De deuren en kleppen kunnen worden geopend en licht en schaduw kunnen worden aangepast met één muisklik.
• Datacontrolemodel: dit model wordt gelijktijdig met de laatste stappen van het designproces ontworpen, op weg naar industrialisatie. De zogenaamde ‘Strak’-afdeling is de schakel met de productie en heeft als taak de haalbaarheid van de constructie te garanderen tot in de details, zoals de koplampen. Zo bepaalt de ‘design freeze’ hoe de auto er zal uitzien en specificeert de ‘design release’ hoe de auto geproduceerd zal worden.

Cijfers, gegevens en feiten

In 2014 opende Porsche zijn nieuwe designstudio in Weissach. De ruimtelijke indeling van het atelier zorgt voor een maximale transparantie en optimale communicatie voor het ongeveer 150-koppige designontwikkelingsteam. En ook de interdisciplinaire communicatie met de teams van ‘Flow test rig’ en ‘Concept construction’ wordt gestimuleerd, aangezien zij met ‘Styling’ samenwerken in hetzelfde gebouwencomplex.

Voor de grote 1:1-kleimodellen wordt tot 1200 kilogram industriële plasticine aangebracht op een herbruikbaar frame van staal en hout. Voor de 1:3-modellen wordt tot 100 kilogram plasticine gebruikt. De boetseermassa wordt bewaard bij een temperatuur van precies 60 graden Celsius in de ovens van het atelier. De plasticine is verdeeld in grote staven en heeft de consistentie van zachte boter.

Elk van de circa 50 modelleurs in de koetswerkstudio van Style Porsche maakt zijn eigen gereedschap om aan de kleimodellen te werken. Deze persoonlijke kits bevatten meer dan 100 instrumenten, waaronder metalen messen en schrapers, lussen van dunne draad, houten spatels, borstels en verfkwasten. De interieurontwerpers werken ook nog altijd met klassieke kleimodellen.

Een virtueel automodel bestaat uit tot wel 50 miljoen polygonen, inclusief driehoeken. De bestandsgrootte bedraagt ongeveer 18 gigabyte.

De 16,5 meter brede powerwall in de presentatieruimte van de designstudio is zo groot als een bioscoopscherm. Het scherm van de powerwall bestaat in totaal uit 972 ledtegels en heeft een resolutie van 10 K.

De Colour & Trim-specialisten gebruiken een speciale scanner om de visuele eigenschappen van alle materialen vast te leggen en op te slaan in een speciale database. Dit geldt ook voor historische materialen zoals geribbeld fluweel of stof met het iconische Pepita pied-de-poulemotief.